Als gezinsactiviteit tijdens de avondklok besloten we een avond in de week gezamenlijk naar hetzelfde beeldscherm te kijken, naar het programma Married at First Sight. Aanvankelijk was ik tegen. Ik vond het gewoonweg te absurd. Het idee dat mensen die elkaar nog nooit gezien hebben met elkaar gaan trouwen. Mijn collega die singlecoach is, beweerde echter dat het interessant was, omdat mensen aan elkaar gekoppeld worden op basis van wetenschappelijke testen.
Het is net een sprookje
De stellen zien er prachtig uit, in een chique pak of een mooie witte jurk. Er is bruidstaart en er zijn oprecht uitgesproken beloften om ervoor te gaan, naar elkaar te luisteren en de ander zichzelf te laten zijn. De meeste partners lijken ook inderdaad meteen een klik te ervaren. Ze blijken matchingsscores te hebben van wel bijna 80 procent. Ze zijn even sportief of energiek, hebben eenzelfde levensinstelling, delen interesses en zijn ongeveer even aantrekkelijk. We volgen de liefdeskoppels op hun huwelijksreis en tot in de slaapkamer. Gaandeweg zien we hoe het -soms snel, soms langzaam- bij alle stellen misgaat. Zelfs de meest verliefde koppels die aan het eind van het seizoen nog getrouwd wilden blijven, zijn inmiddels gescheiden. Eerst zie je twee kersverse ‘matches’ samen jodelen op een Oostenrijkse berg, met veel lol een pizza bakken of genoeglijk met elkaar op een terras zitten.
In de aflevering erna is de stemming ineens totaal omgeslagen
Wat me het meest verbaast, is dat zodra het eerste ongemak begint, de experts zorgelijk gaan kijken. De liefde begint barsten te vertonen. Hoezo? Dat is toch logisch, er móeten scheuren komen. Daar komt licht en lucht door. En ja, ook regen en wind. De relatie begint geen barsten te vertonen. Het is het sprookje dat begint te breken.
De relatie staat juist pas op het punt om werkelijk te beginnen
Neem Lars en Lizzy, een veelbelovende match. Hij 35 en zij 26. Ze fietsen, koken samen, hebben plezier. Tegenwoordig plaatsen ze akelige en nare berichten over elkaar op social media. Na hun romantische honeymoon wil Lars dat Lizzy bij hem intrekt, of dat ze in elk geval veel samen zijn. Lizzy is terughoudend. Ze weet het nog niet. Ze heeft tijd nodig en krijgt het benauwd van het idee om al samen te wonen. Iets in Lars voelt zich afgewezen en gekwetst omdat Lizzy niet wil samenwonen. Daarom gaat hij ‘pushen’. Lizzy voelt zich benauwd. Ze heeft het gevoel dat haar behoeften er niet mogen zijn. Als zij eerlijk is over haar wensen, wijst Lars haar af. Daarom trekt ze zich terug.
Volgens de theorie van Voice Dialogue komen zij terecht in een negatief bindingspatroon
Relatietherapeuten die met Emotionally Focused Therapy, werken noemen dat patroon een ‘Duivelse Dialoog’. Als je in een negatief bindingpatroon terecht komt kun je er zeker van zijn dat je daarvoor ook al in patroon zat, namelijk een positief bindingspatroon. Je zou dat een soort Hemelse Dialoog kunnen noemen, omdat het zo heerlijk voelt om daar samen in te zitten. Om te begrijpen hoe het kan dat een ‘perfecte match’ ineens verandert in een relatie met ‘onverenigbare karakters’ moet je door de bril van bindingspatronen naar relaties leren kijken. De experts van het programma lijken geen weet te hebben van het bestaan van relatiedynamieken. ‘Stel je je wel genoeg open?’ vragen ze, of ‘Heb je hem wel een eerlijke kans gegeven?’ Daar heeft het echter niets mee te maken. Dergelijke patronen zijn normaal. Het is volkomen natuurlijk dat Lars en Lizzy, net als elk ander stel in een dergelijke dynamiek terecht komen met elkaar. Dat betekent niet dat zij geen match zijn of dat het fout gaat met de liefde.
Het gaat fout door de macht van de dynamiek
Een negatief patroon herken je direct. De stemming slaat plotseling drastisch om, je partner lijkt ineens een vreemd of vervelend wezen. Het contact loopt niet en er komen vaak sterke reacties los, die niet in verhouding staan met wat er eigenlijk aan de hand is. Je kunt er dan zeker van zijn dat er oude gevoeligheden worden geraakt. Het voelt een beetje alsof iemand met zijn volle gewicht op je teen gaat staan. Precies op die ene teen die al een paar keer gebroken is geweest. En dan reageer je instinctief. Niet per se effectief.
Hoe kun je uit een bindingspatroon raken?
Om uit een bindingspatroon te kunnen komen is het nodig dat je je eigen gevoeligheden, behoeften en onzekerheden opmerkt. Dat is zeker niet eenvoudig. Vaak veroordelen we die zelf en vinden we ze kinderachtig. Lars zou dan bijvoorbeeld bij zichzelf opmerken dat hij zich gekwetst en afgewezen voelt als Lizzy zegt dat ze niet met hem wil samenwonen. Dat hij bang is dat ze hem niet meer wil. Wat hij in zijn gedrag echter laat zien is dat hij gaat ‘pushen’.
Stap 1: merk allereerst op dat je in een negatief patroon zit.
Stap 2: ga na welk gedrag je laat zien. Ga je de ander bekritiseren? Zeg je gemene dingen? Word je koel, afstandelijk, sluit je je af of ga je weg?
Stap 3: sta stil bij hoe je je dan eigenlijk écht van binnen voelt: onbelangrijk, moedeloos, vernederd, bedroefd, opzij gezet e.a.
Stap 4: kun je deze gevoelens op zo’n manier naar je partner uiten dat hij of zij het kan horen, dus vanuit de plek van het Bewust Ego?
Als je eerst uit deze bindingspatronen leert stappen hoef je misschien nog niet uit een relatie te stappen.
Helaas is dat voor de kandidaten van #MAFS al te laat.
Meer leren over hoe relaties werken?
* Volg op 8 april 2021 van 9.30 - 11.00 uur het online college Relaties als leermeester door Judith Budde.
* Volg op 27 en 28 september 2021 de tweedaagse Training De relatie als leermeester: werken met Voice Dialogue in relaties, o.l.v. Karin Brugman en Judith Budde.
